چهار نوع تأمین مالی جمعی

بدون شک امروزه یکی از پیش نیازهای انجام هر فعالیتی، تامین شدن منابع مالی آن فعالیت است. بسیاری از افراد یا گروه ها چه به هنگام انجام فعالیت های اقتصادی و چه به هنگام انجام فعالیت های فرهنگی نیاز به منابعی دارند تا بتوانند فعالیت های خود را به پیش ببرند. حال سوال اصلی آن است که افراد یا گروه ها در شرایطی که هزینه ها افزایش پیدا کرده و نمی توانند تمامی منابع مالی مورد نیاز را خودشان تامین کنند؛ چه راهکارهایی در پیش رو دارند؟ چگونه می توانند حامیان مختلف را با فعالیت خود آشنا سازند و حمیات مالی شان را دریافت کنند؟

در این ویدیوی آموزشی مخاطب با تاریخچه تامین مالی جمعی، اهمیت، انواع و کاربردهای آن آشنا می شود.

تاریخچه و چیستی تامین مالی جمعی

برخلاف روش‌ های معمول تأمین منابع مالی تا چند دهۀ گذشته همچون دریافت وام از بانک یا کمک‌ هایی شخصی از اطرافیان، امروزه مجموعه‌های اقتصادی و فرهنگی گزینه ها و روش های بیشتری برای جمع‌آوری حمایت های مالی در اختیار دارند. حدودا از اواخر دهۀ ۱۹۹۰م، ادبیات و روش‌های مختلف Crowdfunding که در ادبیات فارسی می‌توان از برابرهایی همچون تامین مالی جمعی و سرمایه گذاری جمعی برای آن استفاده نمود؛ در سراسر کشورها به مخصوص اروپای غربی و آمریکای شمالی رواج پیدا کرد. اما این مفهوم و روش در پاسخ به چه نیازی بود که طرح شد و روز به روز توسعه یافت؟

یکی از نیازهایی که همواره بنگاه های اقتصادی با آن روبرو هستند، تامین منابع مالی برای پیشبرد اقدامات یا تولید محصولاتشان است. این مجموعه ها هرچه بیشتر بتوانند سرمایه مالی مورد نیاز خود را به موقع تامین کنند در دستیابی به اهدافشان نیز موفق تر خواهند بود. حال روند جذب و تامین منابع مالی که تا دهه های گذشته از طریق شیوه های محدودی انجام می شد، با رشد بازارها و حجم سرمایه، نیاز پیدا کرد تا الگوی خود را به روز رسانی کند. این امر به خصوص برای کسب و کارهایی که به تازگی قصد داشتند ایده و محصول خود را تولید و طراحی کنند یا  مجموعه های فرهنگی و خیریه ای اهمیت بسزایی داشت چرا که روش های مرسوم همچون دریافت وام از بانک برای آنان کاری دشوار بود.

بنابراین، نیاز به جذب سرمایۀ از مبادی غیرسازمانی، تمرکز بر فرایندهای مشارکتی و همزمان رشد ظرفیت های رسانه های اجتماعی منجر شد تا از اواخر دهۀ ۹۰ میلادی، مفهوم تامین مالی جمعی اهمیت فراوانی پیدا کند. همانگونه که در ویدیوی آموزشی فوق نیز به آن اشاره می شود، اولین جذب سرمایه های موفق از طریق این شیوۀ جدید را می توان در رابطه با تامین مالی آثار هنری پیگیری کرد.

انواع تامین مالی جمعی

اما تامین مالی جمعی خود به چه صورتی انجام می شود؟ نگاهی به منابع آموزشی و همچنین نظرات کارشناسان متخصص نشان می دهد که می توانیم این شیوه جذب سرمایه مالی را در ۴ مدل دسته بندی کنیم. این چهار مدل عبارتند از:

1. تامین مالی مبتنی بر سهام [۱]: این مدل اشاره به شیوه ای دارد که یک مجموعه از طریق فروش سهام خود، منابع مالی اش را تامین می کند. بدین معنی که افراد در ابتدا از طریق خرید سهام، مبلغی را به یک مجموعه پرداخت می کنند و در ادامه از سود حاصل از آن سرمایه گذاری بهره می برند. در نتیجه این مدل بیشتر برای فضاهایی کارامد است که قصد تولید محصول اقتصادی را داشته باشند، محصولی که مجموعه بتواند به وسیلۀ فروش آن، به سرمایه گذاران اولیه میزانی از سود را پرداخت کند.
2. تامین مالی مبتنی بر وام [۲]: در این مدل، افراد نیازمند وام، به جای انکه تقاضای خود را به بانک های خصوصی یا دولتی ارائه دهند، از طریق پلتفرم های مجازی، وام مورد نیازشان را دریافت می کنند. یعنی افرادی که سرمایه مازاد دارند، به جای آنکه پول خود را در اختیار بانک قرار دهند تا بانک از جانب آنان به متقاضیان وام بدهد، خود به صورت مستقیم و با حذف میانجی بانک به متقاضیان مبلغشان را پرداخت می کنند و در یک مدت معین، پول و سود خود را بازپس می گیرند.
3. تامین مالی مبتنی بر پاداش [۳]: در این مدل هرچند افراد همچون مدل های پیشین، مبلغی را در جهت حمایت از ایده یا محصول پرداخت میکنند اما دیگر مبلغ اولیه یا سود حاصل از آن را دریافت نمی کنند. در عوض، افراد مشارکت کننده در این مدل، به ازای حمایت خود، یک نمونه از محصول خروجی را دریافت می کنند. برای مثال اگر افراد خواننده ای را در تهییه آلبوم موسیقی اش حمایت کرده باشند یا گروهی را در تولید ساعت دیجیتال، پس از تهییه شدن آلبوم یا تولید ساعت یک نسخه از آنان را (حال یا با قیمت پایین تر یا به صورت رایگان) دریافت می کنند.
4. تامین مالی مبتنی بر کمک [۴]: در این مدل بر خلاف مدل های پیشین دیگر خبری از دریافت پاداش نقدی (همچون سود) یا پاداش کالایی نیست. همانگونه که از عنوان این مدل نیز هویداست، کمک های اعطاء شده از این طریق همچون کمک خیریه ای تلقی می شوند که بیشتر با پاداش معنوی مواجهند. به همین دلیل نیز اغلب خیریه ها یا مجموعه هایی که قرار نیست محصولی سود ده تولید کنند از این مدل برای دریافت حمایت استفاده می کنند.

جمع بندی و پیشنهادات

همانگونه که گفته شد، امروزه افراد یا مجوعه ها، به جای محدود کردن حمایت های قابل دریافت خود به افراد پیرامونی یا موسساتی همچون بانک، تلاش می کنند تا از طریق راه اندازی کمپین های تامین مالی جمعی، سرمایه مورد نیاز خود را جمع آوری کنند. اما باید به یاد داشت که پیش از شروع هر کمپین یا تلاشی برای تامین مالی جمعی توجه به نکات زیر ضروری است:

• ابتدا بر اساس نیاز، نوع خروجی و اقدامات خود، یکی از مدل های تامین مالی جمعی را انتخاب کنید. برای نمونه اگر بنگاهی اقتصادی دارید، بهترین مدل برای شما مدل های مبتنی بر وام و سهام است. اگر قصد دارید اثری نو خلق کنید یا ایده ای جدیدی را به خروجی برسانید میتوانید به مدل مبتنی بر پاداش فکر کنید و در نهایت اگر مجموعه ای خیریه هستید باید مدل مبتنی بر کمک را برگزینید.
• پس از انتخاب مدل تامین مالی جمعی، باید پلتفرم های مخصوص یا فضاهای مجازی مناسب مدل پیشنهادی تان را پیدا و بر اساس اصول آن، کمپین و درخواست خود را تنظیم کنید.
• حال پس از ثبت کمپین در یک پلتفرم یا انتشار آن در یک فضای مجازی، باید تلاش کنید تا افراد بیشتری در مواجه با این درخواست قرار بگیرند. در نتیجه، هر چه مجموعه شما پیش از شروع کمپین تامین مالی مخاطبان بیشتری داشته باشد یا به زبانی دیگر، بیشتر شناخته شده باشد، احتمال موفقیت کمپین شما نیز افزایش می یابد.

پانوشت

۱ Equity

۲ Debt

۳ Reward

۴ Donation