مروری بر مقالۀ بهترین اقدامات در مدیریت سازمان‌های ایمان محور

از طریق برنامه‌های ابتکاری ایمان محور و انتخاب خیرانه

یانگ جون هونگ[۱] در این مقاله کوشیده تا بهترین اقدامات برای سازمان‌های ایمان محور را شناسایی و معرفی کند. مقالۀ «بهترین اقدامات در مدیریت سازمان‌های ایمان محور از طریق برنامه‌های ابتکاری ایمان محور و انتخاب خیرانه [۲]» که در سال ۲۰۱۲ در مجلۀ پژوهش خدمات اجتماعی منتشر شده؛ پس از آنکه به نسبت سازمان‌های ایمان محور و خدمات اجتماعی می‌پردازد، از خلال بررسی معیارهای ارزیابی بهترین اقدامات، پیشنهاداتی را نیز در راستای ارتقاء این سازمان‌ها ارائه می‌دهد.

موضوع و هدف پژوهش

در ایالات متحدۀ آمریکا پس از اقدامات ابتکاری «انتخاب خیرانه[۳]» کلینتون در سال ۱۹۹۶ و برنامه‌های ایمان محور بوش در سال ۲۰۰۱، علاوه بر آنکه سازمان‌های ایمان محور امکان دریافت بودجه‌های دولتی و کمک‌هزینه‌های فدرالی برای ارائۀ خدمات اجتماعی را به دست آوردند؛ توجه زیادی نیز از سوی دانشگاه‌ها و مؤسسات علمی به سوی آنان جلب شد. حال این مقاله با مرور ۵۲ مطالعۀ صورت گرفته در طی ۱۰ سال، تلاش دارد تا بدین پرسش بپردازد که چگونه یک سازمان ایمان محور می‌تواند کارایی و پایداری بالایی داشته باشد؟. یانگ جون هونگ در این مقاله نقش ۴ معیار استفاده از ایمان، کارکنان توانا، مدیریت انسانی و تنوع بودجه در موفقیت سازمان‌های ایمان محور را مورد بررسی قرار می‌دهد.

 

سازمان‌های ایمان محور و ارائۀ خدمات اجتماعی

در این مقاله، سازمان‌های ایمان محور، سازمان‌ها و جمع‌هایی در نظر گرفته شده است که ایمان عنصری مهم در شکل‌گرفتن و ارائۀ خدمات اجتماعی آنان بوده است. هرچند در ایالات متحدۀ آمریکا، سازمان‌های ایمان محوری همچون «ارتش رستگاری» از سال ۱۸۹۷م به فعالیت در زمینۀ خدمات اجتماعی می‌پرداختند اما در دهۀ ۹۰م و با برنامه‌های جدید کلینتون و بوش بود که نقش این نوع سازمان‌ها در ارائۀ خدمات اجتماعی، با هدف جبران خلاء‌های عملکرد دولت، پررنگ شد. همچنین در زمینۀ ارائۀ خدمات اجتماعی توسط سازمان‌های ایمان محور همواره سه پیشفرض وجود داشته که عبارتند از:

1. مقرون به صرفه بودن ارائۀ خدمات از جانب آنان
2. اعتماد بیشتر مردم به آنان
3. دسترسی بهتر این سازمان‌ها به مردم محلی

با وجود این مزایا، اما سازمان‌های ایمان محور همچنان نتواسته‌اند به قواعد حرفه‌ای در زمینۀ کیفیت ارائۀ خدمات و پایداری منابع مالی خود دست پیدا کنند. به همین دلیل نیر برخی از مطالعات حاکی از آن است که نرخ موفقیت سازمان‌های ایمان محور در دریافت  بودجه‌های دولتی، به دلیل ظعف در نیروی متخصص و ماهر، ۲۰ درصد کمتر از سازمان‌های سکولار است.

 

پرسش‌های پژوهش

1. بهترین اقدامات سازمانی برای سازمان‌های ایمان محور چیست؟
2. چه تغییرات سیاستی ممکنی برای تحقق بهترین اقدامات سازمانی وجود دارد؟

 

معیارهای ارزیابی بهترین اقدامات

در این مقاله، بر اساس مرور مطالعات پیشین ۴ معیار برای ارزیابی اقدامات سازمان‌های ایمان محور انتخاب شده است:

1. نقش ایمان: نشان‌دهندۀ چگونگی اثر ایمان بر مدیریت سازمان‌های ایمان محور ( به ویژه در فرایندهای استخدام و انگیزه‌دهی به کارکنان). تحقیقات نشان داده است که در سازمان‌های ایمان محور به دلیل وجود انگیزۀ ایمانی‌ که آنان را گردهم جمع کرده، کارکنان از رضایت بیشتری برخوردار هستند.
2. نیروی انسانی شایسته: وجود نیروی انسانی با مهارت برای ارائۀ خدمات مختلف. برخلاف اثر مثب ایمان در همبستگی نیروی انسانی سازمان‌های ایمان محور، به دلایل مختلف از جمله غلبۀ نیروی داوطلب بر نیروی رسمی، در این نوع سازمان‌ها همواره خلاء نیروی انسانی متخصص دیده می‌شود.
3. مدیریت انسانی: نشان‌دهندۀ تضاد میان مدیریت تعاملی با مدیریت بورکراتیک. این نوع مدیریت سه اولویت برای مدیران سازمان‌های ایمان محور معین می‌سازد که عبارتند از الف) محافظت از معنویت نیروی کار در برابر آسیب‌‌های محیط سازمانی، ب)  تقویت ارزش‌های اخلاقی و معنوی نیروی انسانی و ج) نگاه‌داشت معنویت سازمان.
4. بودجه: وجود منابع مالی کافی برای تبدیل شدن سازمان ایمان محور به یک سازمان ارائه دهندۀ خدمات اجتماعی حرفه‌ای. سازمان‌های ایمان محور کوچک همواره به دلیل اتکا‌ءشان بر معدودی از حامیان مالی با مشکلات مختلفی روبرو می‌شود که می‌باید از خلال متنوع کردن و تقویت منابع مالی بر این چالش فائق آیند.

بهترین اقدامات پیشنهادی برای سازمان‌های ایمان محور

• اتخاذ اصولی فراتر از مذهب: به این دلیل که الزاما همیشه سازمان‌های ایمان محور با مخاطبانی همسو با مذهب خود مواجه نیستند بهتر آن است که خود را به اصول حرفه‌ای، مسئولیت‌پذیری اخلاقی، پذیرش تنوع اجتماعی، شایستگی‌های کاری و مدیریت انسانی ملزم کنند.
• تعامل سازمان‌های کوچک با سازمان‌های بزرگ و باسابقه: یکی از چالش‌های جدی سازمان‌های ایمان محور خرد آن است که به دلیل محدودیت‌های سازمانی (نیروی انسانی و منابع مالی) یا توانایی انجام دادن خدمات محول شده را ندارند و یا نمی‌توانند خدمات را با کیفیت مناسب ارائه دهند. در این رابطه پیشنهاد می‌شود تا این گروه‌ها یا سازمان‌ها با سازمان‌هایی که پیشتر توسعه یافته‌اند همکاری کنند تا هم نقشی در ارائۀ خدمات داشته باشند و هم بتوانند به مرور ظرفیت‌ و کیفیت سازمانی خود را افزایش دهند.

 

تغییرات سیاستی ایالات متحدۀ آمریکا پیرامون سازمان‌های ایمان محور

نگاهی به فراز و فرود سازمان‌های ایمان محور در آمریکا نشان می‌دهد که این سازمان‌ها همواره در دورۀ بحران‌های ملی (جنگ، بحران اقتصادی، حملۀ تروریستی و…) و دوره‌های تغییر قدرت (تسلط رویکردی که معتقد بود دولت را باید بیش از پیش کوچک ساخت و ارائۀ خدمات اجتماعی را به سازمان‌های محلی سپرد) رشد قابل توجهی داشته‌اند. برای نمونه، اولین توجه به این نوع سازمان‌ها را می‌توانیم در دورۀ رونالد ریگان و با طرح «حمایت خوب خیرانه[۴]» مشاهده کنیم. پس از این طرح بود که کلینتون برنامۀ «انتخاب خیرانه» ­و جورج بوش، «برنامه‌های اجتماعی و ایمان محور» را به پیش بردند. برنامه‌هایی که به سازمان‌های ایمان محور اجازه می‌داد تا با حفظ ویژگی‌های مذهبی خود، امکان استفاده از بودجه‌های فدرالی را داشته باشند. در دورۀ باراک اوباما و شکل‌گیری «دفتر همکاری‌های محلی و ایمان محور کاخ سفید» نیز، علاوه بر سازمان‌های ایمان محور، جماعت‌های مذهبی نیز امکان استفاده از بودجه‌های فدرالی برای ارائۀ خدمات اجتماعی را به دست آوردند. همچنین امکان استفاده از بودجه‌های فدرالی و ارائۀ خدمات اجتماعی، این فرصت را برای سازمان‌های ایمان محور مهیا ساخت تا نه تنها منابع مالی خود را متوع سازند بلکه با توجه به ظوابط بودجه‌ها به تقویت ظرفیت‌های سازمانی خود نیز ملزم شوند.

این مقاله در نهایت به سیاست‌مداران توصیه می‌کند تا:

1. پیش از ارائۀ منابع مالی از وضعیت چهار معیار بحث شده در سازمان مدنظر اطمینان حاصل کنند.
2. امکان همکاری سازمان‌های ایمان محور خرد با سازمان‌های ایمان محور توسعه یافته را فراهم آورند.
3. تلاش کنند تا نیروهای فعال در حوزۀ ارائۀ خدمات اجتماعی از ویژگی‌های سازمان‌های ایمان محور آگاه شوند تا بتوانند همکاری‌های مؤثرتری با آنان داشته باشند.
4. تحقیقات و مطالعات تجربی بیشتری پیرامون کارایی این نوع سازمان‌ها در حوزۀ ارائۀ خدمات اجتماعی صورت پذیرد.

 پانوشت

۱- Young Joon Hong

۲- Best Practices in Managing Faith-Based Organizations Through Charitable Choice and Faith-Based Initiatives

۳- charitable choice

۴- Good Samaritan support